“Prvi srpski kralj posle Kosova” tek danas shvaćen među Srbima: Na današnji dan 1882. godine proglašena Kraljevina Srbija

Kralj Milan Obrenović je razumeo geopolitičku ulogu Srbije i shvatao da naša zemlja može da postane regionalna sila samo ukoliko vodi samostalnu politiku koliko je to moguće

a današnji dan 1882. godine kneževina Srbija uzdignuta je na rang kraljevine, a knez Milan Obrenović je postao prvi novovekovni srpski kralj. Za vreme njegove vladavine Srbija se “vraća u svet” i od tada se o Milanu govori kao o “prvom srpskom kralju posle Kosova”.

Kralj Milan Obrenović rođen je 22.avgusta 1854. godine, a umro je 11. februara 1901. godine. Bio je sin Miloša Obrenovića, sina Jevrema Obrenovića (rođenog brata kneza Miloša) i Elene Marije Katardži.

Brigu o mladom Milanu je uglavnom vodio njegov rođak, knez Mihailo Obrenović. Sa samo šest godina Milan je došao u Kragujevac kod kneza Mihaila koji mu je obezbedio i guvernantu koja ga je vaspitavala i podučavala. Kada je knez Mihailo ubijen u Košutnjaku, tada 14-godišnji Milan izabran je za njegovog naslednika.

Do njegovog punoletstva, Srbijom  je upravljalo tročlano namesništvo u kojem su glavnu ulogu imali Milivoje Blaznavac i Jovan Ristić. Sa punoletstvom 1872. godine, Milan Obrenović preuzima vlast od namesništva.

Na početku svoje vladavine oslanjao se uglavnom na vojsku, pa je radio na njenom jačanju. U spoljnoj politici oslanjao se sve više na Rusiju. Milan je 1876. objavio rat Osmanskom carstvu, ali je nespremna srpska vojska poražena u Prvom srpsko-turskom ratu. Ipak, Srbija je više uspeha imala u Drugom srpsko-turskom ratu.

Posle tog rata Srbiji je na Berlinskom kongresu priznata nezavisnost, a u njen sastav su ušli niški, pirotski, toplički i vranjski okrug.

Ipak, Rusija je sanstefanskim mirom želela da napravi Veliku Bugarsku na štetu Srbije, što je razočaralo Milana, pa se od tada u spoljnoj politici više oslanjao na Austrougarsku, sa kojom je 1881. sklopljena Tajna konvencija.

Tako je Milan stekao austrougarsku podršku za proglašenje Srbije za kraljevinu, što se i desilo na današnji dan 1882. godine.

Iako nas danas istorija uči o njegovoj veoma važnoj ulozi za Srbiju, kralj Milan je za vreme svoje vladavine bio neshvaćen u širim masama i nije imao podršku naroda. Strahujući od bune, naredio je da se od naroda pokupi oružje, što je bio povod za izbijanje Timočke bune u istočnoj Srbiji. Buna je ugušena, a za nju su okrivljeni radikali.

Tromesečni srpsko-bugarski rat koji je 1885. počeo kralj Milan Obrenović zbog pripajanja Istočne Rumelije Bugarskoj znatno je oslabio njegov položaj u zemlji.

U narodu se tada govorilo da je rat započet iz “Milanovog hira”, međutim danas se zna da je to bio pokušaj srpskog kralja da obuzda bugarsko širenje, ali i ruski uticaj koji u to vreme, nije bio naklonjen Srbiji. Ruska politika je u Bugarima videla glavne saveznike i bila je spremna da im pomogne na štetu Srbije.

Kralj Milan je 1888. godine doneo liberalniji ustav, poznat kao “Radikalski ustav”. Zatim je abdicirao i ostavio vlast sinu Aleksandru i napustio zemlju.

Reforma vojske i ulaganje u prosvetu

U Srbiju se vratio 1897. godine kao vrhovni komandant vojske, koju je potpuno reformisao i modernizovao. Istoričari danas smatraju da je ta reforma bila presudna za buduće srpske pobede u Balkanskim i Prvom svetskom ratu.

Kralj Milan je za prosvetu u Srbiji izdvajao značajna sredstva i imao posebnih zasluga. Za vreme njegove vladavine osnovna škola, gimnazija i Velika škola su dobile viši nivo. Broj škola se širom zemlje uvećavao. Zaslužan je i za osnivanje Akademije nauka. Veliki broj đaka školovao se o njegovom trošku na najvišim školama u inostranstvu. Za najbolje temate đaka Velike škole izdvajao je godišnje po 120 dukata tokom svoje cele vladavine. Kad se povlačio sa prestola, Velikoj školi je poklonio zemljište za Botaničku baštu Jevremovac.

Zauvek je napustio Srbiju 1900. godine jer nije podržavao Aleksandrov brak sa Dragom Mašin. Preminuo je 11. februara 1901. u Beču u 47. godini života. Sahranjen je u Manastiru Krušedol, pored kneginje Ljubice.

Savet sinu Aleksandru: „Pij vodu sa dva izvora”

Na početku 1897. godine, uoči svog povratka u Srbiju, kralj Milan je uputio više pisama svom nasledniku kralju Aleksandru Obrenoviću.

U pismima kralj savetuje 21-godišnjeg sina kako da vlada. Predlaže mu da napusti prorusku spoljnopolitičku strategiju svoje majke i premijera Pašića i da umesto toga „pije vodu sa dva izvora”, odnosno da ne veže Srbiju samo za jednu veliku silu. Milan je očigledno razumeo geopolitičku ulogu Srbije i shvatao da naša zemlja može da postane regionalna sila samo ukoliko vodi samostalnu politiku koliko je to moguće. Bilo kakvo vezivanje za neku od velikih sila, od Srbije bi umesto geopolitičkog aktera napravilo piona.

Kralj Milan u pismima sinu otkriva i šta je saznao iz diplomatskih krugova i sa dvora u Beču. Između ostalog, on govori i o nabavci oružja i potrebi da se naoruža zemlja, što po mišljenju kralja Milana nije moguće uraditi legalnim kanalima tako da će Srbija morati da pribavi oružje drugim tokovima. Modernizacija i nabavka naoružanja za vojsku Srbije pokazaće se ključnim za buduće srpske vojne pobede.

#kralj milan obrenović, #kraljevina

Pregleda do sada

Hvala što pratite naš portal.

Kliknite na znak plus

Podelite vest na društvenim mrežama.